انواع فوبیا (phobia)

0
1518

از لحاظ علمی، فوبی به ترس غیر منطقی و افراطی از شیء یا موقعیت و یاشرایطی خاص و معین گفته می شود که کارکردهای معمول شخصی و اجتماعی فرد را مختل می کند. واین در حالی است که فرد مبتلا به این اختلال ،به غیرمنطقی بودن ترس خود ، آگاه است ولی قادر به مقابله با آن نیست. این ترس به حدی است که باعث می شود فرد از موقعیت های که موجب هراس وی می شود دوری کند یا حداقل به سختی می تواند آن موقعیت را تحمل کند.

فرد مبتلابه این بیماری حتی از تصور رویارویی با موقعیت هراس آور نیز ممکن است دچار اضطراب شود.

فوبی ها شایع ترین اختلال روان پزشکی هستند و در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد، طبق برخی گزارشات تا ۲۵ درصد افراد جامعه به یکی از انواع فوبی مبتلا هستند. البته در بسیاری از موارد شدت بیماری در حدی نیست که بیمار جهت درمان به پزشک مراجعه کند.
انواع فوبی

فوبی ها را به انواع مختلفی تقسیم می کنند واین تقسیم بندی بر اساس موقعیت یا شیء هراس آور می باشد:

فوبی اجتماعی

ترس از وضعیت های اجتماعی مثل صحبت کردن در جمع،رفتن به سینما ویا خوردن غذا در رستوران است.در این شرایط فرد تصور می کند دیگران در مورد وی کند وکاو می کنند وبه همین دلیل نگران اعمال خود هستند واین نگرانی باعث می شود در موقع صحبت کردن صورتشان سرخ شودو صدایشان بلرزد

فوبی های ساده

که به ترس های اختصاصی نیز معروفند ،در واقع ترس از یک چیز خاص مثل ترس از حیوانات (مثلا مار)،ترس از ارتفاع،ترس از قرار گرفتن در مکان های بسته(آسانسور) و…می باشد و باعث دوری فرد از موقعیت های هراس آور می باشد.به عنوان مثال خیلی از افراد از سوسک می ترسندولی در افراد مبتلا به فوبی این ترس به حدی است که در ساعاتی که احتمال بیرون آمدن سوسک ها وجود دارد به حمام نمی روند.

آگروفوبیا (گذر هراسی یا بازار هراسی)

اضطراب شدید در مورد گیر افتادن در شرایطی که فرار از آن ممکن است سخت باشد،موقعیتهایی نظیر تنها بودن در خانه یا بیرون از خانه،بودن در مناطق شلوغ وپر ازدحام،فضاهای سر بسته مثل اتوبوس ،هواپیما،آسانسور،مترو. وبه همین علت آگروفوبیا را گذر هراسی یا بازار هراسی ترجمه کرده اند.

این نوع فوبیا معمولا با افکاری نظیر غش کردن ویا از دست دادن کنترل درمیان جمع همراه است وبه همین دلیل باعث دوری فرد از این مکان ها می شود.و این افراد دلشان می خواهد هنگام ترک خانه با کسی از اعضای خانه یا دوستان همراه باشند.
شروع این بیماری معمولا در اوایل دهه بیست زندگی است ودر زنان دو برابر مردان می باشد.
این نوع فوبی ،شایعترین نوع فوبی است واز آنجایی که فرد از مواجهه با بسیاری از موقعیتهای اجتماعی وشغلی اجتناب می کند ،زندگی فرد را بسیار محدود می کندو مانع کار و فعالیت روزمره اش می شود شاید بتوان گفت ناتوان کننده ترین نوع فوبی نیز هست.ولازم است در اسرع وقت برای معالجه اقدام شود.

علائم فوبیا

سرگیجه، نفس تنگی، تهوع،ترس از مرگ

در برخی موارد، این نشانه‌ها ممکن است آنقدر تشدید شود که به یک حمله تمام و کمال اضطراب بیانجامد. در نتیجه این نشانه‌ها، برخی افراد به انزوا و گوشه‌گیری روی می‌آورند که این خود به مشکلات جدّی در زندگی روزمره می‌انجامد. در موارد دیگر، فرد ممکن است به خاطر توجه مداوم به مرگ قریب‌الوقوع یا بیماری‌های خیالی به مراقبت پزشکی نیاز پیدا کند.

علل فوبیا

فوبی نیز مثل سایر اختلالات روان پزشکی علت واحدی ندارد ومجموعه ای از عوامل اجتماعی، روان شناختی و زیستی و وراثتی راباید در نظر گرفت.مثلا برخی از عوامل محیطی ازجمله جدایی پدر ومادر یا از دست دادن آنها یا دعوای والدین و… در کودکانی که خجالتی هستند،می تواند باعث ایجاد نوعی فوبی شود.
بعضی از بچه ها نیز ذاتا مستعد فوبی هستند ودراثر فشار محیطی ویا روان شناختی دچار اختلال فوبی می شوند.

 

اکثر فوبی های ساده در دوران کودکی شروع می شوند بعضی نیزدر اوایل بزرگسالی ایجاد شوند. فوبی اجتماعی نیز معمولاً در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی شروع می شود. معمولاً فوبی هایی که در دوران کودکی شروع می شوند، تا سنین بزرگسالی دوام خواهند داشت.

درمان

ترکیبی از درمان های دارویی و غیر دارویی موثر شناخته شده است.
رفتار درمانی، بهترین روش درمان این اختلال به شمار می آید ،استفاده از تکنیکهایی همچون حساسیت زدایی تدریجی ویارویارویی بیمار با موقعیتی است که از آن فرار می کندو تا زمانی که اضطرابش تمام نشده آن موقعیت را ترک نکند البته همراه باآموزش آرام سازی است.

سایر روش های درمانی نظیر روانکاوی، خانواده درمانی و نیز استفاده از داروها یی ازجمله ایمی پرامین که در کتاب آکسفورد برای بیماری آگروفوبیا توصیه شده است که با بهبود قابل توجه این اختلال توأم بوده است.

به هر حال با توجه به شیوع بسیار بالای این بیماری و ایجاد اختلال در عملکرد عادی و روزمره افراد مبتلا از یک سو و وجود درمان های مؤثر برای آن از سوی دیگر، تشخیص و درمان آن اهمیت به سزایی خواهد داشت.

 

این مطلب را به اشتراک بگذارید:

افزودن دیدگاه