پژوهشگران اخیرا دریافتهاند که کنش مغز در زنان و مردان هنگام رویارویی با شرایط استرس زا بسیار متفاوت است. زنان گرایش به حفظ خونسردی دارند و دست به خطر نمیزنند، در حالیکه مردان واکنشی شتابزده و هیجانی بروز میدهند.
کارشناسان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در پژوهشی درباره واکنشافراد و نحوه تصمیمگیری آنها در شرایط استرسزا آزمونی به عمل آوردند. در این آزمون افراد در یک بازی کامپیوتری با توپهای مجازی تعداد هر چه بیشتری از توپها را که با تلمبه باد میکردند، پول بیشتری به دست میآوردند. چنانچه توپ زیاده از حد باد و در نتیجه منفجر میشد شرکتکننده بازنده به شمار آمده و هیچ وجهی دریافت نمیکرد. این که برای هر توپ باید چه مقدار تلمبه زده شود قابل پیشبینی نبود: همه چیز به طور کامل تصادفی بود.
واکنش های زنان و مردان در این بازی، در شرایط بدون استرس متفاوت نبود اما وقتی عامل استرس به این معادله افزوده شد واکنش ها نیز دگرگون شدند. پژوهشگران از شرکتکنندگان خواستند دستهای خود را در آب یخ نگه دارند تا تپش قلب و فشار خون آنها را بالا ببرند.
زنانی که زیر فشار استرس قرار داشتند زودتر از زنانی که بدون استرس بازی را انجام میدادند از تلمبه زدن توپها دست میکشیدند. برخلاف زنان، مردان در شرایط استرس آور به تلمبه زدن ادامه میدادند.
ترشح هورمونهای مشابه و بروز رفتارهای متفاوت
زنان در استرس واکنشی متضاد از خود نشان دادهاند: دو ناحیه مغز در زنان به طور قابل توجهی آرام میگیرند. گویا ناخودآگاه با خود میاندیشند: «نیازی به شتابزدگی نیست»
یافتههای پژوهشگران دانشگاه رادبود هلند نشان میدهد که مردان در شرایط استرسزا ریسک پذیری بیشتری از خود نشان میدهند و این مربوط به ترشح کورتیزول، هورمون بالابرنده فشار و قند خون است. بر خلاف آدرنالین، هورمونی که در واکنش نسبت به احساس خطر سریعا در بدن ترشح میشود، کورتیزول به آرامی در جریان خون آزاد میشود.
تحقیقات نشان میدهند که ترشح هورمون های مشابه در بدن زن و مرد باعث بروز رفتارهای متفاوت میشود.
فرض کنید یادداشتی از رئیس خود با این مضمون دریافت کنید: « همین الان به دفتر من بیایید». و به طور معمول رئیس شما چنین رفتاری نداشته باشد به طوری که باعث نگرانی شما شود. شما به سمت دفتر رئیس بروید و او در حال گفتگوی تلفنی باشد و شما به ناچار منتظر بمانید. سپس به شما علامت دهد که داخل شوید و بگوید: « پدرم دچار حمله قلبی شده است و من باید سریعا اداره را ترک کنم، چه کاری از شما برای من ساخته است؟»
پژوهشها پیشبینی میکنند که زنان وظایفی را به عهده میگیرند که میدانند به خوبی از عهده آنها برمیآیند و برای انجام آن مهارتهای لازم را دارند. برخلاف آنها، مردان پروژههایی را به عهده میگیرند که بیشترین پاداش را برایشان در بر دارد و از این که در انجام کار شکست بخورند نگرانی ندارند.
آیا علت این واکنشها عملکرد مغز است؟
یافتههای پژوهشگران دانشگاه رادبود هلند نشان میدهد که مردان در شرایط استرسزا ریسک پذیری بیشتری از خود نشان میدهند.
کارشناسان در پژوهش دیگری از طریق اسکن مغز دریافتند که دو ناحیه مغز، پوتامنPutamen یا غده قاعدهای مغز و یا اینسولای قدامی Anterior Insula، بسته به این که متعلق به یک زن و یا یک مرد باشد، واکنشی متفاوت از خود بروز میدهند.
پوتامن زمان مناسب برای عملکرد را ارزیابی میکند و به بقیه مغز فرمان میدهد: « هم اکنون عمل کن». وقتی فرد دست به انتخابی خطرناک میزند اینسولا قدامی پیام میفرستد: « موقعیت خطرناک است».
نزد مردان، هم پوتامن وهم اینسولای قدامی در حال آماده باش بودند. پیامی که در مغز مردان به صدا در میآمد در آن واحد « هم اکنون عمل کن» و « موقعیت خطرناک است» بود. این بدین معناست که مردان برخلاف آنچه تا کنون تصور میشده است در مواقع تصمیمگیریهای خطرناک واکنش های هیجانیتری از خود بروز میدهند.
اما زنان واکنشی متضاد از خود نشان داده اند: این دو ناحیه مغز در زنان به طور قابل توجهی آرام میگیرند. گویا ناخودآگاه با خود میاندیشند: « نیازی به شتابزدگی نیست» و « نیاز نیست دست به خطر بزنی». زنان برخلاف مردان دچار شتابزدگی و فشار درونی برای انتخاب های خطرناک و شتابزده نمیشوند.