با خواب بهتر دیگر احساس تنهایی نمی کنید!

مطالعات جدید نشان داده که کمبود خواب می‌تواند باعث ایجاد احساس تنهایی در افراد شود و از آن سو، انزوا هم می‌تواند باعث اختلال خواب شود. باید این چرخه را بشکنیم.

آیا کمبود خواب می‌تواند روی زندگی اجتماعی شما اثر بگذارد؟ سوال خوبی است برای اینکه در بیخوابی شبانه به آن فکر کنید. البته اینکه آنقدر خسته باشید که نتوانید با دوستان‌تان بیرون بروید، موضوع این بحث نیست اما آیا همه جور بی‌خوابی به ارتباط‌تان با آدم‌های دیگر ارتباط دارد؟

پژوهشی در دانشگاه برکلی نشانه داده که میان احساس تنهایی و اختلالات خواب ارتباطی وجود دارد. پژوهشگران دریافته‌اند که کمبود خواب باعث می‌شود که مردم بیشتر احساس تنهایی کنند. در این پژوهش کوچک، ۱۸ جوان که خواب خوب شبانه‌ای داشته‌اند و یک نفر که خوابش دچار اختلال شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش هنگام تماشای کلیپ‌های ویدئویی، احساس می‌کردند افرادی که به سمت آنها می‌روند و از آنها می‌خواهند که نوار را متوقف کنند، بیش از حد به آنها نزدیک می‌شوند. فرد محروم خواب اما ۶۰ درصد بیشتر از بقیه آن فرد را از خود دور نگه می‌داشت. اسکن مغزی افراد در طول آزمایش هم نشان داد که شرکت‌کننده محروم از خواب، تهدید بیشتری را احساس می‌کرده است.

در یک آزمایش دیگر، از هزار نفر خواسته شد که به عکس‌های مردم که بعضی‌هایشان دچار اختلال خواب بودند، امتیاز بدهند. ملاک امتیازدهی میزان جذابیت اجتماعی افراد داخل عکس بود. افرادی که اختلال خواب داشتند، کمترین امتیاز را گرفتند. محققان همچنین نتیجه گرفتند که اختلال خواب باعث انتقال احساس تنهایی به دیگران هم می‌شود چون افراد شاد و سالم هم بعد از تماشای فیلم‌هایی از افراد دچار اختلال خواب، دچار احساس تنهایی شدند.

ماتئو واکر، استاد روانشناسی و عصب‌شناسی و از محققان این پژوهش می‌گوید: «ما انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستیم. هرچه کمتر بخوابیم، تمایل‌مان به ارتباطات اجتماعی کمتر می‌شود. به علاوه، افراد دیگر، این نوع مردم را دوست ندارند و آنها را اجتماعی نمی‌بینند و همین باعث تشدید انزوای آنها می‌شود. این چرخه عامل مهمی در بحران سلامتی معاصر یعنی احساس تنهایی است.»

ما در دوران اپیدمی تنهایی زندگی می‌کنیم. در بریتانیا بیش از ۹ میلیون فرد بالغ، همیشه یا اغلب اوقات تنها هستند و این احساس تنهایی و انزوای اجتماعی می‌تواند عواقبی بر سلامت عمومی داشته باشد. یک پژوهش که در سال گذشته انجام شده بود، نشان داد که تنهایی، از چاقی مفرط خطرناک‌تر است و سلامت در روابط اجتماعی تا ۵۰ درصد خطر مرگ زودرس را کاهش می‌دهد.

البته این نخستین بار نیست که به ارتباط احساس تنهایی و خواب پرداخته شده است. در سال ۲۰۰۲، جان کاکیبو، عصب‌شناس و متخصص تنهایی، نشان داد که افراد تنها، بیشتر دچار اختلالات خواب هستند، در پژوهشی در سال ۲۰۱۱، روی ۹۵ نفر، که در دانشگاه شیکاگو انجام شد، مشخص شد که هر تغییری که در نمودار احساس تنهایی دانشگاه یو سی ال ای روی می‌دهد، ۸ درصد در اختلالت خواب اثر می‌گذارد؛ گرچه که فرد ممکن است در مجموع خواب کافی داشته باشد. افرادی که شریک یا همسر دارند، در مقایسه با افراد منزوی کمتر دچار اختلال خواب می‌شوند.

سال گذشته، پژوهشی بر دو هزار فرد جوان که در کینگ کالج لندن انجام شد، نشان داد که کیفیت خواب افراد تنها بسیار پایین تر است و این افراد بیشتر احساس خستگی می‌کنند و تمرکز بر کارها در طول روز برایشان سخت‌تر است. در واقع این نشاند می‌دهد این احساس که در دنیا تنهایید، احسای ناامنی کامل است و می‌تواند باعث اختلال خواب شود و این به آن معناست که فرد در بهترین شرایط خود از نظر ارتباطات اجتماعی قرار ندارد و همین احساس انزوا را در او بیشتر می‌کند.

معلوم نیست که آیا این اختلال خواب است که باعث احساس تنهایی می‌شود یا تنهایی است که باعث اختلال خواب می‌شود. ممکن است هر دو عامل همزمان نقش داشته باشند، احساس تنهایی باعث اختلال خواب می‌شود چون فرد احساس عدم امنیت می‌کند و چون نمی‌تواند خوب بخوابد، ممکن است ارتباطش را با افراد دیگر از دست بدهد و این باعث انزوا و قطع ارتباط او با افراد می‌شود. افراد تنها لزوما کمتر یا بیشتر از افراد عادی نمی‌خوابند اما به نظر می‌رسد که این افراد نمی‌توانند آنچنان که باید از مزایای خواب خوب بهره‌مند شوند و خوابشان کیفیت مناسبی ندارد.

برخی از دانشمندان معتقدند که احساس تنهایی میراث زندگی دوران معاصر است، چون پیشنیان ما در گروه‌های مختلف به هم چسبیده بودند تا بتوانند از عهده زندگی بربیایند. اگر احساس تنهایی کنیم، احساس ناامنی می‌کنیم و دنیا به نظرمان تهدیدآمیز می‌رسد و این احساس می‌تواند مانع خواب راحت‌مان شود؛ چون به دنبال ایجاد محافظی برای خود هستیم.

برای بررسی اینکه چطور احساس ناامنی بر خواب اثر می‌گذارد، محققان برداشت اشخاص را از خشونت هم بررسی کرده‌اند و دریافته‌اند که ارتباط میان احساس تنهایی و خواب نامناسب، در میان افرادی که شاهد خشونت بوده‌اند یا آن را تجریه کرده‌اند، چیزی حدود ۷۰ درصد بیشتر است. در بررسی سلامت روانی افراد از نظر ابتلا به اضطراب با افسردگی که می‌تواند بر خواب اثر بگذارد، ارتباط میان اختلال خواب و احساس تنهایی مشخص بوده است.

احساس تنهایی به عنوان بخشی از تصویر بزرگ‌تری از سلامت انسان تلقی می‌شود. آلیس استرید، سخنگوی کمپین پایان دادن تنهایی می‌گوید: «این موضوع مهم است، جالب است که میان احساس تنهایی و اختلال خواب ارتباط وجود دارد و به این معنا که خواب، تغذیه و ورزش برای سلامت انسان لازم است. تنهایی روی سلامت فیزیکی و روانی و ارتباط شما با بقیه اثر می‌گذارد. افراد تنها بیشتر امکان دارد که دچار اضطراب، افسردگی و مشکلات قلبی شوند.»

او می‌گوید: «خوب است که مردم به یاد داشته باشند که کم‌خوابی ممکن است دلیل احساس تنهایی‌شان باشد. تنهایی احساس پیچیده‌ای است و نمی‌توان آن را تنها به یک عامل نسبت داد. می‌توان گفت این تنها یک عامل است و باید به عوامل دیگر هم توجه شود. مسایلی مانند مشکلات جسمی، اقتصادی عوامل مهمی در احساس تنهایی هستند. اگر مریض باشید یا نگرانی مالی داشته باشید، این موضوعات به تنهایی شما دامن می‌زند.»

برای برخی از افرادی که احساس تنهایی می‌کنند، این باور که کمبود خواب می‌تواند بهبود یابد و به دنبال آن احساس انزوای اجتماعی‌شان کاهش می‌یابد، می‌تواند یک انگیزه و هشدار باشد.