انجام کارهای خانه به وسیله اعضای خانواده، یکی از سنتهای ویژه است. این کار به بچهها یاد میدهد مسوولیتپذیر شوند و به شما کمک میکند کارهای خانه را راحتتر سروسامان دهید. مطمئن نیستید که بچهها علاقهای به این ماجرا نشان دهند؟ نترسید، همیشه راههایی وجود دارد که آنها را ولو به میزان اندکی به این وضعیت علاقهمند کند.
اهمیت انجام کارها به وسیله فرزندان
تمام ما انسانها نیاز داریم احساس کنیم دیگران به ما نیاز دارند و بدانیم که در فرایند یک همکاری دلنشین به نتیجه دلخواه میرسیم. در بچهها هم این احساس وجود دارد اما نمیتوانند احساس خود را به این شکل و با این کلمات به زبان آورند، مخصوصا زمانی که چنین موقعیتی هنگام انجام کارهای خانه برای آنها فراهم نمیشود. راجر مکنتایر، پروفسور روانشناس در دانشگاه مریلند میگوید: «هر بچهای باید چند مسئولیت داشته باشد.» این جملهها کاملا دلنشین هستند، اما چطور میشود فرزندان را به انجام کارها ترغیب کنیم.
تلههایی برای فرار از انجام کار
روی ایدهآل بودن انجام کار پافشاری نکنید؛ هیچ فردی کامل نیست و بهتر است به کارهایی توجه کنید که فرزندان میتوانند انجام دهند. درغیر اینصورت، ممکن است با آنها به مشکل بربخورید و حتی از خودتان هم ناامید شوید. اگر بخواهید با این دید به انجام کارها بهوسیله بچهها نگاه کنید، تصمیم میگیرید به سرعت وارد معرکه شوید و کارها را خودتان انجام دهید که با این روش تمام داستان را زیر سوال میبرید.
مسئولیتپذیری را به تاخیر نیندازید؛ ممکن است فکر کنید فرزند شما برای انجام کارهای خانه خیلی کوچک است اما شاید بیشتر از تصور شما آمادگی انجام این کارها را داشته باشد. بچهها حتی در سنین پایین نیز توانایی انجام کارهای ساده را دارند. مثلا جمع کردن ظرفهای غذا بعد از شام. معمولا والدین زمان زیادی را دست نگه میدارند تا بچهها به این آمادگی ایدهآل که در ذهنشان وجود دارد، برسند در حالی که تا یاد نگیرند چطور کاری را انجام دهند، نمیتوان از آنها توقع داشت.
در ستایش بچهها خساست به خرج ندهید؛ به سادگی از فرزندشان تقدیر کنید و تا پایان انجام کارها صبر نکنید. تشکر از بچهها و تشویقشان در طول انجام کارهای خانه، انگیزه بیشتری به آنها میدهد. پس اگر میخواهید فرزندی با نگاه مثبت تربیت کنید، بهتر است پایههای آن را با رفتار امروزتان بنا کنید.
حرف خود را نقض نکنید؛ اگر مسوولیت کاری را به عهده فرزندتان گذاشتهاید، دیگر خودتان آن را انجام ندهید. ممکن است فرزند شما از زیر بار مسوولیت فرار کند با این امید که شما خودتان آن را انجام دهید و مجبور به بلند شدن از پای رایانه نشود.
انجام کارها با توجه به سن و سال
کودک شما بیش از آنچه فکر میکنید توانایی انجام کارها را دارد. حواستان باشد بچهای که میتواند ساعتها پای رایانه بنشیند و بازیهای رایانهای انجام دهد، حتما میتواند با ماشین ظرفشویی هم کار کند. بچههایی که هنوز به سن مدرسه هم نرسیدهاند، به سادگی میتوانند کارهای یک مرحلهای یا دو مرحلهای را انجام دهند و کودکان در سنین بالاتر، میتوانند مسوولیت بیشتری بپذیرند. نمونه کارهایی که بچهها میتوانند متناسب با سن خود انجام دهند:
-کارهای خانه برای بچههای ۲ تا ۳ ساله: جمع کردن اسباببازیها، جمع کردن لباسها و گذاشتن آنها در کمد، جمع کردن کتابها، گردگیری
-کارهای خانه برای بچههای ۴ تا ۵ ساله: مرتب کردن تختخواب خودشان، آوردن نامهها از جلوی در خانه، مرتب کردن میز پذیرایی، جمع کردن علفهای هرز باغچه (اگر حیاط دارید)، شستن ظرفهای پلاستیکی
-کارهای خانه برای بچههای ۶ تا ۷ ساله: آماده کردن لباسها برای شستن، تمیز کردن کف خانه، تمیز نگهداشتن تختخوابها
-کارهای خانه برای بچههای ۸ تا ۹ ساله: روشنکردن ماشین ظرفشویی، کمک کردن به آماده کردن غذا، آماده کردن میانوعده غذایی خود، شستن ظرفهای غذا بعد از هر وعده، شستن لباسهای خودشان، شستن سبزیجات، تمیز کردن کف خانه
-کارهای خانه برای بچههای ۱۰ سال یا بالاتر: تمیز کردن اتاق خواب، شستن پنجرهها، شستن ماشین، پختن غذا، عوض کردن ملحفههای تختخواب، تمیز کردن اجاق گاز و آشپزخانه، مراقبت از خواهر یا برادر کوچکتر با نظارت پدر و مادر
پول توجیبی اضافه برای کارهای خانه؟
آیا برای انجام کارهای خانه باید پولی به پول هفتگی یا ماهانه بچه اضافه کنید؟ معمولا نه. حداقل بیشتر روانشناسان چنین اعتقادی دارند. سپردن کارهای خانه به بچهها با دو هدف اصلی انجام میشود؛ یاد گرفتن کارهای خانه و آموزش مسئولیتپذیری اما زمانی که پای پول به میان میآید، تمرکز از روی هدفهای اصلی از میان میرود.
درست است که بچهها باید یاد بگیرند چطور با پول کار کنند و آن را به دست بیاورند یا آن را خرج کنند اما این پول نباید هنگام انجام کارهای خانه به آنها داده شود چون موظف به انجام این کارها هستند. مخصوصا نباید برای بچههای کوچکتر چنین پولی در نظر گرفت چون انگیزهای برای دریافت پول ندارند و ترجیح میدهند کارهای خانه را انجام ندهند و از خیر آن پول هم میگذرند. میتوانید برای بچههای بزرگتر مبلغی درنظر بگیرید و پس از انجام کارهای اضافه بر مسوولیتش، این مبلغ را به آنها بدهید.