چگونه یک برنامه ریزی موفق داشته باشیم

برنامه ریزی

وقتی واژه «برنامه ریزی» را می‏شنوی، شاید این تصور برایت تداعی شود که باید کار خاصی انجام دهی و تکنیک خاصی داشته باشی و پیروی از انجام آن مشکل خواهد بود، در صورتی که تمام کارهای کوچکی که در طول روز انجام می‏دهیم، به نوعی برنامه‏ ریزی هستند.

به کانال تلگرامی “راه کلینیک” بپیوندید

درحقیقت برنامه‏ریزی، فرایندی برای رسیدن به اهدافی است که با توجه به فعالیت‏ها می‏تواند بلندمدت، میان‏مدت یا کوتاه‏مدت باشد. برنامه‏ ریزی، مهم‏ترین و کلیدی‌ ترین سند برای رشد مدیرانی است که در جستجوی حمایت‌های بیرونی هستند. برنامه ‏ریزی نقشی مهم در کمک به جلوگیری از اشتباه‌ها یا تشخیص فرصت‏های پنهان بازی می‏کند و تا حدودی قابل تصور، در پیش‏بینی و ساختن آینده کمک ‏کننده و پلی است بین آنجایی که هستیم و جایی که می‏خواهیم برویم. برخی توصیه‌ها می‌تواند به شما در داشتن برنامه ریزی بهتر کمک کند:

واقع‏ بینانه بنگرید

بسیاری از افرادی که در مقاطع مختلف زندگی دچار شکست یا اشتباهی می‏شوند، عوامل خارجی را در شکل‏گیری آن موثر می‏دانند درحالی که واقعیت چیز دیگری است. تا چه زمانی می‏توان عوامل خارجی چون جامعه، والدین، اطرافیان، دوستان و… را در شکست‏ها یا ناکامی‏ها مقصر دانست؟ اگر کمی منطقی فکر کنیم و بازخوردی از کارها داشته باشیم، قطعا متوجه خواهیم شد در کجای مسیر خودمان مقصر بوده‏ایم، چه زمانی جسارت به خرج نداده‏ایم یا آنطور که باید و شاید برای انجام کاری اراده نکرده‏ایم که در نهایت باعث از دست دادن مجال‏ها شده است.

برای رسیدن به این هدف، باید حسابمان را با خود مشخص کنیم (با خودمان روراست باشیم) و ببینیم آیا تا به حال توانسته‏ایم انسان موفقی باشیم؟ بعد اصلاح مسیر را انجام دهیم؛ یعنی اگر دچار ضعف هستیم، آن را بپذیریم و درصدد اصلاح خود بربیاییم و از انسان‏هایی که الگوی مناسبی برای جامعه و اطرافیان هستند یا از یک مشاور متخصص برای ادامه راه بهره بگیریم.

اگر ۳۰ یا ۴۰ سال است که با پیروی از برنامه قبلی به اینجا رسیده‏اید، قطعا ۱۰۰ سال آینده نیز در همین نقطه خواهید بود. پس اگر هدفتان والاتر است، باید راه دیگری را پیش بگیرید و برنامه‏ریزی خاصی برای زندگی‏تان داشته باشید و از ابزارهای دیگری برای رسیدن به هدف کمک بگیرید. امروزه مهارت‏های زندگی، از فنون، تکنیک‏ها و مبانی‌ای هستند که هر انسانی باید آنها را یاد بگیرد تا بداند چگونه زندگی کند.

با مهارت‏ها به برنامه ریزی موفق دست یابید

بیشتر ما در مورد اینکه چگونه کار کنیم و انسان، مدیر، مهندس، معلم یا پزشک موفقی باشیم، پرورش یافته‌‏ایم ولی کسی به ما یاد نداده است چگونه همسر، ولی یا فرزند موفقی برای والدین یا حتی همسایه و شهروند خوبی باشیم. این کار مستلزم این است که مهارت‏های زندگی اجتماعی و خانوادگی را یاد بگیریم.

برای دستیابی به مهارت‏های زندگی، فرد باید چگونگی برقراری ارتباط و فکر کردن را بیاموزد. حتی باید یاد بگیرد در طول زندگی با چه کسانی در تماس باشد تا فکرش در جهت درست و به سمت تعالی حرکت کند.
شاید این سوال پیش بیاید که برنامه‏ریزی چه ارتباطی به این مساله دارد؟ باید گفت ذهن انسان در محیط شکل می‏گیرد. همکلاسی، همسفر، همسایه، دوست و همه کسانی که با ما به نوعی همگونی ایجاد می‏کنند، در برنامه‏ریزی و دستیابی ما به اهدافمان تاثیرگذارند و گاهی نقش کاتالیزور را ایفا می‏کنند؛ درحقیقت آنها حرکت ما را در رسیدن به اهداف متعالی تسریع می‏کنند.

پس نباید فراموش کرد همه عوامل چه در حاشیه و چه در متن زندگی، در رسیدن به اهداف و داشتن برنامه‏ریزی صحیح موثرند. از این رو باید چشم‏ها را خوب باز کرد و دید چرا گاهی حوصله برنامه‏ریزی نداریم یا دچار اشتباه می‏شویم. بیشتر افرادی که حوصله‏ای برای برنامه ریزی ندارند، عوامل موثر در آن را که اغلب در حاشیه هستند، بی‏تاثیر می‏دانند، درحالی که چنین نیست.

فردی که بدون برنامه پیش می‏رود، خود را قربانی هر حادثه و اتفاقی می‏کند و اجازه می‏دهد هر کسی برای او برنامه‏ریزی کند. وقتی کسی برنامه‏ریزی‌ای برای زندگی خود نداشته باشد، به جایی نخواهد رسید و در مسیر زندگی هر کس او را به مسیری هدایت خواهد کرد که در نهایت باعث گمراهی‌اش خواهد شد.

در حال حاضر بسیاری از افراد تحصیلکرده و سرمایه ‏دار جامعه هم سردرگم هستند و زمانی که جویای حالشان می‌شوی، این پاسخ‌ها را از آنها می‌شنوی: «نمی‏دانم» یا «به هم ریخته‏ام.» وقتی به زندگی و افکار آنها نزدیک می‏شوی، می‏بینی اصول مدیریتشان مغایر با «بسیج منابع» است. بسیج منابع، یعنی گردآوری و نزدیک کردن و به کارگیری منابع انسانی (شامل اعضای خانواده، دوست، همکلاسی، استاد و همسایه …)، سرمایه مالی، ابزارها و امکانات، فرصت‏ها و توانمندی‏ها که همگی باعث می‏شوند بتوانیم وزنه تصمیمان را در ترازوی برنامه‏ریزی سنگین کنیم.

گاهی افراد شبیه پر هستند و با هر ورزش به سمتی سوق پیدا می‏کنند درحالی که در مقابل آنها افرادی هم همچون سنگ مقاومند. اینها افرادی هستند که یاد گرفته‏اند با به کارگیری بسیج منابع، استفاده از اهرم فکری اعضای خانواده، دوستان و… وزنه تصمیم‌شان را در ترازوی برنامه ریزی سنگین کنند.

دکتر علی شاه حسینی مدرس دانشگاه