یوگا را بشناسیم

در روزگاری که بی‏ تحرکی، استرس و فشارهای روحی و حتی نوع تغذیه بشر، انسان را به سوی بیماری‌ها و خستگی‌های جسمی و روحی سوق می‌دهد، با انجام حرکات یوگا تحت نظر مربی آگاه می‌توان تا حدود زیادی زندگی سالم‌تری داشت و علاوه بر سلامت جسمی به آرامش بیشتری نیز دست یافت.

طرفداران یوگا معتقدند افرادی که یوگا انجام می‌دهند، می‌توانند از درصد بیشتری از توانایی‌های ذهنی خود استفاده کنند و همچنین به دلیل تاثیر یوگا در آرام‏سازی جسم و روان، از آرامش جسمی و روحی برخوردار شوند و به دلیل وجود این آرامش، در رویارویی با مشکلات و بحران‌های زندگی، بهتر تصمیم بگیرند.

یوگا چیست؟

یوگا، سیستمی است که سبک‌های مختلفی دارد. به طور کلی ۸ سیستم اصلی در کشور هند هستند که سبک‌های مختلفی از یوگا را ارائه می‌دهند. هر کدام از این سبک‌ها روی قسمتی خاص از بدن تاکید دارند. مثلا برخی سبک‌های یوگا بر بعد ذهنی و روش‌های ریلکسیشن، برخی دیگر بر دردهای عضلانی و مفصلی و برخی هم با استفاده از وسایل کمکی، تلاش می‌کند تا کسانی که آموزش می‌بینند حرکات را به خوبی انجام دهند.

اندر فواید یوگا

یوگا بخش‌های مختلف جسمانی، بعد روانی و همچنین بعد ذهنی فردی که آموزش می‌بیند را در برمی‌گیرد. در واقع به دلیل اینکه حرکت‌های مختلف یوگا همراه با نوعی آگاهی دادن به بخش‌های مختلف بدن است به تدریج فرد یاد می‌گیرد روی جسم و ذهن تاثیر و کنترل بهتری داشته باشد. درحقیقت این نوع فعالیت، باعث تنظیم سیستم ساختاری، عملکردی و فیزیولوژیک بدن می‏شود.

۱. اگر تمرین‌های یوگا را به طور منظم انجام دهید به تدریج متوجه تاثیر آن را روی شیوه رفتاری و بعد ذهنی خود خواهید شد. افراد چاقی که خیلی از اوقات به قول خودشان رفتارشان قابل کنترل نیست، اگر تمرین‌های یوگا را به صورت منظم انجام دهند روی عادت‏های بد غذا خوردنشان تاثیر خواهند گذاشت و شیوه زندگی‏شان تغییر خواهد کرد. درحقیقت انجام منظم تمرین‏های یوگا می‏تواند باعث تعدیل رفتارهای پرخوری در آنها شود. البته کاهش وزن مستلزم این است که تمرین‏ها منظم انجام شوند تا بعد از مدت زمان مشخصی اثر خود را برجای بگذارند.

۲. انجام منظم تمرینات یوگا – که در اصطلاح به آن آسانا می‌گویند- روی سیستم هورمونی بدن هم تاثیر می‏گذارد و باعث تعادل آن می‌شود.

۳. یوگا می‌تواند باعث تحریک سیستم عصبی و دستگاه گوارش شود و گردش خون را در قسمت‌هایی که فرد روی آن تمرین انجام می‌دهد، افزایش دهد.

۴. یوگا همچنین باعث کاهش استرس، افزایش تمرکز و دقت و آرامش ذهنی و روحی‌-روانی می‏شود.

به کانال تلگرامی “راه کلینیک” بپیوندید

نکته‏ های کلیدی

با آنکه یوگا سیستمی است که در بسیاری از جوامع باعث بهبود خلق و خوی افراد و بهبود شیوه زندگی آنها شده اما ممنوعیت‏های خاص خود را دارد. در کتاب‏های اصلی یوگا، تمامی این ممنوعیت‏ها به تفاسیر شرح داده شده‏اند و لازم است فردی که به عنوان مربی قصد آموزش این حرکت‏ها را دارد، حتما کتاب را مطالعه کرده باشد. اگر این حرکات به درستی و تحت نظر مربی انجام نشود نه تنها مفید و معالج نخواهد بود بلکه ممکن است سلامت فرد را هم به مخاطره بیندازد.

بنابراین

۱. اگر قصد دارید یوگا تمرین کنید این رشته را تحت نظر استاد شناخته‌شده یاد بگیرید. اگرچه انجام این حرکت‏ها به نسبت ساده هستند اما اگر حرکتی به صورت اشتباه انجام شود، می‌تواند آسیب‌های جدی به فرد وارد آورد.

۲. در انتخاب مرکز یادگیری و مربی دقت بیشتری داشته باشید.

۳. اگر جزو افراد چاقی هستید که تمایل دارید یوگا کار کنید، حرکت‌های سبک، نرم و آهسته‌‌ای از یوگا که اکثرا در گروه‌های مختلف سنی قابل انجام هستند برای شما مناسب است. این تمرینات ترکیبی از حرکات، جهت انعطاف‌پذیری و افزایش هماهنگی بین بخش‌های مختلف بدن بوده و به تدریج باعث افزایش قدرت می‌شوند و اگر این حرکات به درستی انجام شوند فشار بیش از حد به اندام‌های قلب و ریه وارد نخواهد شد.

۴. فراموش نکنید گاهی ممکن است انجام برخی از حرکت‏ها در دوران قاعدگی یا بارداری منع شود که مربی از این موارد آگاهی کامل دارد.

۵. لازم به ذکر است در بیماران استرسی – عضلانی، مبتلا به فشارخون و بیماری‌های قلبی انجام برخی حرکت‌های یوگا با ممنوعیت همراه است. مثلا حرکت‏هایی که نیاز به خم شدن و جلو و عقب رفتن دارد. علاوه بر این ممکن است انجام همین حرکت‌ها در برخی افراد که باعث تشدید درد در برخی نواحی بدنشان می‏شود، ممنوع شود.

۶. براساس متن کتاب‏های اصول یوگا، افرادی هم که دچار مشکلات اسکلتی – عضلانی، ساختاری یا فیزیولوژیکی هستند به هیچ‏وجه نباید برخی حرکت‏های یوگا را انجام دهند. البته تشخیص آن بر عهده مربی کارآزموده است و فردی نمی‏تواند صرفا با خواندن کتاب یا فقط چند ماه تجربه تمرین یوگا، این مساله را تشخیص بدهد.

۷. معمولا در سیستم یوگا، بخشی از آموزش‏ مربوط به نوع تنفس است. آموزش این بخش از یوگا در بیماران قلبی – عروقی، فشارخونی و آسم ممنوع است زیرا یوگا ترکیبی از حرکات آسانا و تنفسی است که اگر به درستی و با ملاحظه آموزش داده نشود، می‏تواند باعث تشدید حمله‏های قلبی، افزایش فشارخون یا آسم شود.

۸. در مبتلایان به بیماری‏های روحی – روانی نیز انجام برخی حرکت‏های یوگا (اگر با ملاحظه انجام نشود) می‏تواند تشدید بیماری‏شان را در پی داشته باشد.

۹. بیماران مبتلا به وسواس نباید حرکات آرام یوگا (استاتیک یوگا) را انجام دهند. بهتر است این افراد به انجام حرکت‏های داینامیک (که سیستم بدن را بیشتر به حرکت وامی‏دارد و باعث افزایش ضربان قلب می‏شود) بپردازند.

دکتر هاله دادگستر، متخصص پزشکی ورزشی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران