اگر رفتارها و الزامات و مطالباتش کسی که برای آن کار میکنید، شما را خسته کرده، مشکل احتمالا در رفتار او نیست، بلکه در ناتوانی شما برای درک شخصیت و ویژگیهای اوست که بر رفتارهایش اثر میگذارد.
آیا سعی دارید رفتارهای رئیستان را بیشتر درک کنید؟ اگر برای کسی کار میکنید که رفتارها و الزامات و مطالباتش شما را خسته و آشفته کرده، مشکل احتمالا در رفتار او نیست، بلکه در ناتوانی شما برای درک شخصیت و ویژگیهای اوست که بر رفتارهایش اثر میگذارد. نزدیک به یک قرن است که روانشناسان در حال مطالعهی علم شخصیت هستند و نتیجه گرفتهاند که از ۵ ویژگی که به آنها مدلBig 5 میگویند، میتوان برای شناختن شخصیت افراد و رفتارهایشان استفاده کرد:
۱. گشودگی و استقبال از تجربه (openness)
۲. وظیفه شناسی و با وجدان بودن (conscientiousness)
۳. برونگرایی (extroversion)
۴. سازگاری (agreeableness)
۵. روان رنجوری – ثبات احساسی (neuroticism)
هر کدام از این ویژگیها، طیفهایی دارند و اینکه یک نفر تا چه حد از این ویژگیها برخوردار باشد، تعیین کنندهی شخصیت اوست. شناختن شخصیت رئیستان، رمز درک چیزهایی است که از شما میخواهد.
گشودگی و استقبال از تجربه
گشودگی و استقبال از تجربه، یعنی احساس و تمایل شما نسبت به ایدههای جدید. افرادی که نسبت به چیزهای جدید شدیدا مایلند و استقبال میکنند، کنجکاوند و معمولا در ایجاد تغییرات نیز موفقترند. رئیسهایی که این ویژگی در آنها پُررنگ است، عاشق مشکل گشاییهای گروهی برای بهبود و پیشرفت هستند اما ممکن است خیلی حاشیه بروند و از موضوع اصلی منحرف شوند. بنابراین شما باید توجه و دقتتان به این معطوف باشد که این افراد به یک جمع بندی برسند.
اما رئیسهایی که خصوصیت گشودگی و استقبال از تجربه در وجودشان چندان پُررنگ نیست، عاشق ساختارند و نسبت به تغییر مقاومت نشان میدهند. برای اینکه این افراد را آشفته نکنید باید تعداد دفعاتی را که ایدههای جدیدی به آنها ارائه میدهید را محدود کنید، هم از نظر موضوعی و هم از لحاظ زمانی. بهتر است روی این تمرکز کنید که رئیستان چگونه در سیستم و جایگاه کنونیاش سازماندهی و یکپارچگی ایجاد میکند و راحتتر است.
وظیفه شناسی و باوجدان بودن
وظیفه شناسی و باوجدان بودن یعنی شما چقدر قابل اطمینان هستید و تا چه حد وظایف و بایدها و نبایدها را میشناسید و عمل میکنید. اگر رئیسی دارید که به تمام جزئیات اهمیت میدهد و انتظاری که در مورد هر چیزی دارد کاملا دقیق و مشخص شده است و نسبت به بایدها و نبایدها وسواس و حساسیت خاصی دارد، پس بینهایت وظیفه شناس و با وجدان است. اگر برای چنین رئیسی کار میکنید باید منظم و دقیق باشید و شما هم به جزئیات اهمیت بدهید تا رئیستان از شما راضی باشد و رابطهی خوبی با او داشته باشید.
اما اگر رئیستان ویژگی مشخصی از جهت وظیفه شناسی ندارد، پس ذهن او را با اطلاعاتی که برایش ضروری و مهم نیست پُر نکنید. اینگونه رئیسها، تصویر بزرگ آینده را در ذهن دارند و تمرکزشان بیشتر روی رشد و پیشرفت در بلند مدت است تا اینکه به قدمها و جزئیات خاص و ریز جهت تکمیل کارها دقت کنند.
برونگرایی
برونگرا بودن یعنی اینکه سطح انرژی شما چگونه از دیگرات تاثیر میگیرد. برونگراها وقتی در تعامل با دیگران هستند بیشتر انرژی میگیرند در حالیکه برای درونگراها، بودن در میان دیگران تحلیل برندهی انرژی است و برای شارژ مجدد به خلوت و تنهایی نیاز دارند. اگر رئیس شما کسی است که مکررا پیش شما میآید تا گپ و گفتی با شما داشته باشد پس برونگرایی است که برای داشتن بهترین حال و احساس به این تعاملات نیاز دارد.
از سویی دیگر، اگر رئیس شما کسی باشد که معمولا در خلوت خودش وقت میگذراند، پس یک درونگراست که برای تمرکز و دقت به تنهایی نیاز دارد. در مورد رئیس درونگرا سعی کنید فقط در ساعات کاری ِ مشخص شده جهت گفتگو و ارتباط، با او صحبت کنید و مختصر و مرتبط با موضوع حرف بزنید.
سازگاری
سازگاری یعنی اینکه جواب و واکنش درونی و واقعی شما نسبت به درخواست کسی، مثبت باشد، نه اینکه بگویید: نه، من باید در موردش فکر کنم. رئیسهایی که این ویژگی را دارند دوست دارند با دیگران سازگاری و توافق بیشتری داشته باشند و افراد را در لحظه شاد کنند، که گاهی هم باعث میشود روی چیزهایی توافق کنند که همیشه هم ممکن است به آن عمل نکنند!
زیرا بعدا متوجه میشوند تصمیمی که گرفتند یا حرفی که زدند بهترین نبوده است. برای اینکه جوابی قابل اعتماد و موثق از یک رئیس بینهایت سازگار دریافت کنید، به او فرصت موافقت نکردن هم بدهید!
رئیسهایی که ویژگی سازگاری در آنها چندان آشکار نیست، معمولا در مورد پذیرفتن ایدههایی که از سوی خودشان صادر نشده تردید دارند و جواب منفی دادن به دیگران برایشان مسئلهای نیست. اگر میخواهید موافقت چنین رئیسی را بگیرید، از درخواست یا ایدهی خود با ارائه دادن اطلاعاتی که تائیدی بر درخواستتان باشد و اعتبار و ارزش آن را ثابت کند، دفاع کنید و به رئیستان فرصتی بدهید تا پیش از واکنش نشان دادن، روی اطلاعاتی که دراختیارش گذاشتهاید فکر کند.
روان رنجوری – ثبات احساسی
روان رنجوری – ثبات احساسی یعنی تمایل شما به احساس اضطراب و اینکه نگران بودن را چطور پردازش میکنید. رئیسهایی که این ویژگی در آنها پُررنگ است، بعد از ماجراها یا شرایط استرس برانگیز، به مدت زمان خیلی بیشتری جهت آرام شدن نیاز دارند و مدام نگران ِ «اگرها» هستند. بهترین هدیهای که میتوانید به رئیسی با چنین ویژگی شخصیتی بدهید، پیشاپیش تدبیر کردن و حل مشکلات بالقوه قبل از اینکه منبعی از استرس و نگرانی شوند است.
اگر به ندرت پیش میآید که رئیستان را در حالت استرس و نگرانی ببینید پس ویژگی ثبات احساسی در او پُررنگتر است. پس بهتر است به جای اینکه به دنبال راههایی برای آرام کردن او باشید، روی ثبات احساسی – هیجانی خودتان در محل کار تمرکز کنید! از آنجاییکه این رئیس کمتر درگیر هیجانات خودش است، احتمالا درگیر درک اضطراب شما شده و استرس و ناآرمی شما برایش آزاردهنده خواهد بود.