چرا به مهارت همدلی نیاز داریم؟

0
2901

مهارت های زندگی: «مهارت همدلی»

یکی از مهم ترین مهارت های زندگی که وجود آن در هرکسی ضرروی است مهارت همدلی است. همدلی یعنی آگاهی از احساسات و عواطف دیگران که این خود یکی از مولفه های اساسی هوش هیجانی است. همدلی یعنی توانایی احساس یا تصور تجارب افراد دیگر.شاید برای همه ی ما پیش آمده باشد که خود را جای دیگران بگذاریم و از نگاه آنان به اتفاقاتی که می افتد نگاه کنیم، این خود جلوه ای از مهارت همدلی است.

 

تفاوت بین همدلی با همدردی این است که که ما در همدردی با احساسات فرد دیگری چه خوشایند و چه غم انگیز همانندسازی می کنیم اما در همدلی لزومی ندارد که ما احساسات فرد را تایید کنیم در واقع در همدلی نقش منطق قوی‌تر از احساس است و شنونده با همدلی به خوبی به حرفهای گوینده گوش میدهد تا بتواند وی را درک کند و برای حل مسئله به او کمک کند، ولی در همدردی ما صرفا تخلیه هیجانی و آنی داریم. همدلی مشارکت در احساس دیگران است، نه اظهار احساسات خود.. هرچند هردو این ها در نهایت می توانند مکمل یکدیگر باشند.

 

همدلی بیشتر در مورد رابطه بین فردی و درک احساسات دیگران به کار می رود اما اگر همین موضوع به تمامی انسان ها بسط داده شود با مفهوم علاقه اجتماعی سروکار داریم که یکی از اصول نظریه شخصیت آلفرد آدلر روانشناس آلمانی است. علاقه اجتماعی را می توان به صورت نگرش ارتباط داشتن با کل بشریت و همین طور همدلی با هر عضو نژاد انسان تعریف کرد.

 

علاقه اجتماعی به طور بالقوه در هرکسی وجود دارد و باید پرورش پیدا کند. ریشه این علاقه اجتماعی به روابط کودک با والدین خود بر میگردد و هرکس که در این سنین محبت و حمایت های عاطفی را دریافت کرده باشد به انسانی با قدرت بالای همدلی تبدیل خواهد شد. آدلر پا را تا آنجا فراتر گذاشت که علاقه اجتماعی معیاری برای ارزیابی سلامت روانی و ملاکی برای قضاوت کردن ارزش یک انسان می دانست و افراد فاقد علاقه اجتماعی را افرادی ناپخته و خود محور می پنداشت که فقط به دنبال برتری و نفع شخصی می باشند.

 

اما ریشه های حس همدلی در انسان چگونه به وجود می آید؟ روانشناسان معتقدند از دوران نوزادی به بعد پیشرفت طبیعی در حس همدلی دیده می شود. کودک یکساله از گریه ی کودکی دیگر درمانده می شود در دوسالگی در می یابند که احساسات دیگران با آنان متفاوت است و در اواخر دوران کودکی پیشرفته ترین سطوح هممدلی به وجود می آید.

 

در این بین هرگونه رفتار و گفتاری از طرف والدین که تهدید کننده ی رشد طبیعی کودک باشد می تواند باعث انحراف از این مسیر شود. اگر نیازهای عاطفی کودک در این سنین ارضا نشده باشند آنها نیز یاد نخواهند گرفت که لازم است به نیازهای عاطفی دیگران حساس باشند و توجه نشان دهند.

 

شاید این سوال پپیش بیایید که ما چه نیازی به مهارت همدلی داریم و اساسا اهمیت آن در چیست؟ توانایی همدلی بخش مهمی از رشد هیجانی عاطفی انسان ها در طول زندگی شان است که این خود رفتار فرد با دیگران و کیفیت روابط اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. همانطور که در تعریف همدلی آمده است که ما دنیا را از دریچه دید دیگران هم بتوانیم ببینیم بنابراین می توان گفت یکی از پیامدهای این کار پرهیز از پیش داوری های منفی و قضاوت نا آگاهانه درباره دیگران است و این موضوع زمانی تاثیر مخرب خود را نشان می دهد که به تبعیض علیه دیگران منجر می شود.

 

اما در این بین تحقیقات زیادی نشان داده است که همدلی و به تبع آن نداشتن ذهنیتی منفی درباره دیگران و موضوعات مختلف باعث می شود قضاوت ها و پیش داوری های منفی کمتر شود. روابط بین فردی خوب با دیگران و حتی در کار خود، ارتباط شفاف با دیگران، بخشیدن و کینه نورزیدن، احترام به عقاید افراد، کمک به ایجاد حس اعتماد، خنثی سازی خشونت بالقوه، تحکیم روابط در خانواده، جلوگیری از بسیاری از سوتفاهم ها و تعارض ها و … از اثرات همدلی می باشد.

 

اما موانعی که مانع رشد همدلی می شوند چیست؟ اگر بپذیریم که حس همدلی از همان نوزادی شکل میگیرد پس سورفتارهای عاطفی شدید و مداوم مانند تنبیه و تحقیر کودک، تهدید، بیرحمی، بی توجهی و… اثرات بسیار بدی بر رفتار آتی کودک و حتی بزرگسالی وی می گذارند. اگرچه این بدان معنا نیست که همه کسانی که کودکی بدی را پشت سر گذاشته اند قطعا در آینده انسان های غیر عاطفی و غیر همدلی می شوند زیرا ممکن است نوع بروز این تبعات به اشکالی دیگر خود را نشان دهد یعنی فرد دارای قدرت همدلی بالایی باشد اما در اعتماد به نفس، شخصیت، خود آگاهی و ابعاد دیگر خویش دچار نابهنجاری شود.

 

با این حال همه افراد می توانند حس همدلی را در خود پرورش دهند از آنجایی که اکثر مواقع عواطف انسان ها از طریق نشانه هایی به غیر از بیان کلامی و مستقیم ابراز می شود، راه دریافت احساسات دیگران بیشتر از طریق کانال های غیر کلامی مانند زبان بدن، لحن کلامی، حالات چهره و .. صورت می گیرد.

 

به همین دلیل توجه بیشتر به این مسائل باعث می شود فعالانه تر در همدلی با دیگران شرکت داشته باشیم. شنونده خوب بودن یکی از اصول مهم در همدلی است. نقش بازی کردن و تظاهر همدلی بیشتر باعث ایجاد حس دلسردی می شود. از آنجایی که همدلی بر پایه خودآگاهی است پس شناخت و کاوش خود به ما کمک می کند احساسات دیگران را بهتر درک کنیم.

 

انصار خوگر، روانشناس و عضو کمیته دانشجویی سلامت روان و رسانه دانشگاه علوم پزشکی ایران

 

این مطلب را به اشتراک بگذارید:

افزودن دیدگاه