این سندرم پس از زایمان رخ داده و با افسردگی شدید و هذیان مشخص میشود. اکثر اطلاعات نشاندهنده وجود ارتباط نزدیک میان روانپریشی پس از زایمان و اختلالات خلقی هستند.
A. همهگیرشناسی. از هر ۱۰۰۰ زایمان در ۱ تا ۲ مورد رخ میدهد (مثل اسکیزوفرنی،یا اختلال دوقطبی).
B. سببشناسی.
معمولاً ثانوی به بیماری روانی زمینهای رخ میدهد (مثل اسکیزوفرنی، یا اختلال دوقطبی).
۱- تغییر ناگهانی سطح هورمونها به دنبال زایمان ممکن است نقشی در ایجاد این اختلال داشته باشد.
۲- تعارضات روانپویایی در مورد مادر شدن – حاملگی ناخواسته، بهدام افتادن در یک ازدواج ناخوشایند، ترس از مادر شدن.
C. تشخیص، نشانهها، و علائم. اکثر موارد این اختلال ۲ تا ۳ روز پس از زایمان رخ میدهند. شکایتهای اولیه این اختلال عبارتند از بیخوابی، بیقراری، و عدم ثبات هیجانی، که به سمت منگی، بیمنطقی، هذیانها،و نگرانیهای وسواسی در مورد نوزاد پیشرفت میکنند. مشخصه این اختلال، افکار و تمایلات آسیبرسانی به نوزاد و یا خود بیمار است.
D. تشخیصهای افتراقی
۱- اندوه پس از زایمان
اکثر زنها به دنبال زایمان دچار بیثباتی هیجانی میشوند. این حالت خودبهخود برطرف میشود. هیچگونه مدرکی دال بر افکار روانپریشانه وجود ندارد.
۲- اختلال خلق ناشی از مواد
افسردگی که در حالتهای متعاقب بیهوشی مشاهده میشود، نظیر حالت پس از عمل سزارین یابی دردی به وسیله مپریدین (دمرول)، اسکوپرلامین (خواب شفقی).
۳- اختلال روانپریشی ناشی از یک بیماری طبی عمومی
عفونت،اختلالات هورمونی (مثل هیپوتیروئیدی)، آنسفالوپائی همراه با توکسمی حاملگی،و پرهاکلامپسی را بررسی و رد کنید.
E. سیروپیش آگهی
F. در موارد درمان نشده خطر نوزادکشی، خودکشی، یا هر دوی آنها زیاد است. شبکهی خانوادگی حمایتگر، شخصیت خوب قبل از بیماری و درمان مناسب، با پیشآگهی خوب و عالی همراه هستند.
درمان
G. در صورت وجود عقاید خودکشی باید احتیاطهای لازم را به عمل آورد. اگر بیمار هذیانها یا نشخوار ذهنی درباره سلامتی نوزاد دارد،نباید نوزاد را با مادر تنها گذاشت.
۱- درمان دارویی
داروهایی که برای علائم اولیه به کار میروند: ضدافسردگیها برای درمان عقاید خودکشی و افسردگی؛ داروهای ضداضطراب برای بیقراری و بیخوابی ،لیتیوم برای رفتار شیدایی؛و داروهای ضدروانپریشی برای درمان هذیانها . از آنجا که این بیماران بندرت اقدام به شیردهی میکنند،انتقال دارو از مادر به نوزاد عامل مهمی نمیباشد.
۲- درمان روانشناختی
رواندرمانی، که هم به صورت فردی و هم به شکل درمان زناشویی و مقابله با تعارضهای درونروانی یا بین فردی انجام میشود. مادر و نوزاد را تنها هنگامی میتوان مرخص کرد و به خانه فرستاد که فردی برای کمک کردن به مادر بهصورت موقت در نظر گرفته شده باشد؛ به این ترتیب میتوان فشارهای روانی و محیطی را که به علت مراقبت از نوزاد ایجاد میشوند کاهش داد.
نکتهی بالینی
خطر نوزادکشی حتی با وجود ماندن مراقبین در منزل هم بالاست. نظارت دقیق بر تعامل مادر – کودک میتواند سرنخهای مهمی دربارهی احساسهای خشماگین یا عاشقانه روشن سازد.
